Arkin
Jellinek, locatie Obrechtstraat is gespecialiseerd in ernstige en complexe verslavingsproblematiek bij volwassenen. Het gaat om patiënten die verslaafd zijn aan middelen (alcohol, cannabis, cocaïne, opiaten, amfetaminen, benzodiazepinen, GHB, tabak) of een gedragsverslaving hebben (zoals gokverslaving).
Hoofd- en sublocatie
Jacob Obrechtstraat 92
1071 KR Amsterdam
Telefoon
Website
Jellinek, locatie Jacob Obrechtstraat is gespecialiseerd in ernstige en complexe verslavingsproblematiek bij volwassenen. Het gaat om patiënten die verslaafd zijn aan middelen (alcohol, cannabis, cocaine, opiaten, amfetaminen, benzodiazepinen, GHB, tabak) of een gedragsverslaving hebben (zoals gokverslaving).
Dakloosheid
De meeste patiënten van de afdeling zijn verslaafd aan 2 of meer middelen. Een substantieel deel van de patiënten is al langer dan 10 jaar verslaafd en eerder in behandeling geweest voor verslaving. Naast verslavingsproblematiek is er vaak sprake van andere psychische stoornissen.
Patiënten met stoornissen in het gebruik van middelen, een gokstoornis of een andere gespecificeerde disruptieve, impulsbeheersings- of andere gedragsstoornis.
Tijdens de intake wordt de MATE afgenomen, een specifiek voor de verslavingszorg ontwikkeld instrument (Meten van Addicties voor Triage en Evaluatie). Hiermee wordt de ernst van de verslaving en de sociaal-maatschappelijke integratie in kaart gebracht. Ook vindt een medische screening plaats.
Aan de hand van de verzamelde gegevens wordt ingeschat op welk intensiteitsniveau de verslavingsbehandeling dient plaats te vinden en of medisch vervolgonderzoek noodzakelijk is. Tijdens het adviesgesprek (dat meestal dezelfde dag plaatsvindt) wordt met de patiënt besproken welke behandelopties er zijn en wordt de eerste behandelafspraak gepland.
Naast het bepalen van de best passende verslavingsbehandeling worden tijdens de intake screeners afgenomen voor ADHD en PTSS. Indien hiervoor aanwijzingen zijn wordt naar deze stoornissen kort na de intake diagnostiek gedaan.
Als onderdeel van de intake worden tevens de DASS-21 en de MANSA afgenomen. Hiermee wordenangst-, stress en depressieve klachten in kaart gebracht en wordt de tevredenheid op diverse leefgebieden gemeten.
Na de intake vindt zo nodig nader medisch onderzoek plaats. Dit gebeurt standaard wanneer er medische begeleiding bij het ontgiften nodig is. Tijdens het medisch onderzoek wordt bepaald of de detox ambulant, deeltijd of klinisch wordt gedaan.
Op indicatie vindt aanvullend (psycho)diagnostisch of psychiatrisch onderzoek plaats. Wanneer psychische klachten mogelijk veroorzaakt worden door het middelengebruik (bijvoorbeeld depressieve klachten of angstklachten) wordt eerst ingezet op het bereiken van abstinentie. Na 2-4 weken abstinentie vindt dan psychiatrische diagnostiek plaats.
De diagnostiek wordt multidisciplinair verricht. Uniek voor Jellinek is dat diagnostiek naar PTSS en ADHD nog in de intakefase gedaan worden, ook als er nog middelengebruik speelt.
De initiële diagnostiek neemt ongeveer 2-3 uur in beslag, dit wordt op 1 dag verricht.
Er wordt behandeling geboden op 3 intensiteiten van zorg: poliklinische behandeling, deeltijdbehandeling en klinische behandeling, waaronder diverse intensiteiten van detoxificatie.
Behandeling wordt aangeboden vanuit het cognitief gedragstherapeutisch referentiekader De behandeling bestaat uit kernmodulen (die door alle patiënten worden gevolgd) en modulen op indicatie waarbij op indicatie innovatieve modulen aan de behandeling worden toegevoegd (zoals neuromodulatie, of specifieke geïntegreerde behandeling voor verslaving en comorbide stoornissen). Omdat verslaving bij deze doelgroep vaak een chronisch recidiverende aandoening is, is de behandeling voor een belangrijk deel gericht op het consolideren van de behandelresultaten en terugvalpreventie.
Cliënten waarbij naast verslavingsproblematiek een PTSS is gediagnosticeerd
Behandeling van de verslavingsproblematiek middels CGT en parallel behandeling voor de PTSS middels EMDR of Prolonged exposure of Imaginaire Rescripting.
Behandeling voor zowel de verslaving als PTSS gelijktijdig aanbieden.
Verslavingsproblematiek afhankelijk van de ernst poliklinisch, deeltijd of klinisch. PTSS-behandeling: 2x per week gedurende 6 weken.
Cliënten waarbij naast verslavingsproblematiek sprake is van ADHD
Behandeling van de verslavingsproblematiek middels CGT en parallel coaching in een groep voor de ADHD.
Behandeling voor zowel de verslavings als de ADHD gelijktijdig aanbieden.
Verslavingsproblematiek afhankelijk van de ernst poliklinisch, deeltijd of klinisch. ADHD-coaching: 8 wekelijkse sessie in een groep.
De zorg wordt beëindigd indien het zorgpad is afgerond of eerder indien het gewenste resultaat is bereikt. Beoogd eindresultaat is abstinentie of gecontroleerd gebruik van alle verslavende middelen. Indien bij tussenevaluatie blijkt dat er onvoldoende behandelrespons is (op basis van ROM), wordt de behandeling geïntensiveerd of bijgesteld. Voor wat betreft de behandeling van comorbiditeit wordt de behandeling beëindigd als de voorgenomen behandeling is afgerond of eerder als gewenste resultaat is bereikt. Als bij tussen- of eindevaluatie blijkt dat er onvoldoende respons op de behandeling van de comorbiditeit is, wordt op basis van de hypotheses over het uitblijven van respons en de interactie tussen de verslaving en de comorbiditeit, de afweging gemaakt of patiënt verwezen wordt naar een afdeling of instelling, gespecialiseerd in deze comorbiditeit of dat er een verlenging van de behandeling bij Jellinek plaatsvindt waarin de behandeling wordt bijgesteld. Zo nodig vindt er een consultatie plaats van een specialistische ggz-instelling.
Na succesvolle behandeling worden de meeste patiënten terugverwezen naar de huisarts (of POH-GGZ in de huisartsenpraktijk).
Indien nodig worden patiënten doorverwezen voor verdere behandeling van andere psychische klachten waarvoor de afdeling geen behandeling in huis heeft, bijvoorbeeld bij persoonlijkheidsproblematiek.
Het zorgpad wordt afgerond met een module terugvalpreventie. Tijdens deze module wordt de zorgzwaarte afgeschaald en maakt de cliënt geen gebruik meer van andere modulen, zoals de medische disciplines. De module terugvalpreventie wordt door dezelfde behandelaar aangeboden, om te zorgen voor continuïteit van zorg gedurende langere tijd én om bij terugval in gebruik zo nodig snel weer te kunnen opschalen en het gebruik zo snel mogelijk weer te doorbreken
Met de MATE-1: dit is een instrument dat het middelengebruik in de afgelopen 30 dagen inventariseert. Indien er ook sprake is van andere psychische klachten wordt een specifieke vragenlijst gebruikt om het behandelresultaat vast te stellen.
92% van de patiënten rondt de behandeling binnen 1 jaar af.
Een second opinion kan worden aangevraagd via 088-505 12 20. Of via de website van Jellinek.
Vaak worden second opinions aangevraagd over het in samenhang behandelen van de verslavingsproblematiek en de psychische stoornis(sen) of de somatische aandoening(en). Een second opinion wordt vaak gevolgd door een aantal motiverende gesprekken. Dit is een bewezen effectieve methode bij problematisch middelengebruik wanneer een patiënt nog onvoldoende bereid is om met een behandeling te starten. In deze motiverende gesprekken wordt de motivatie voor verandering verhoogd of barrières voor behandeling weggenomen (bv het misverstand dat men altijd wordt opgenomen, of levenslang moet stoppen met gebruik).
Een second opinion kent de volgende werkwijze:
- Samenvatten vraagstelling aanvrager en welke informatie bekend is
- Bespreken zienswijze patiënt ten aanzien van zijn middelengebruik (de mate waarin patiënt of zijn omgeving het middelengebruik als een probleem ervaart, klachten of problemen die volgens patiënt gerelateerd zijn aan het gebruik)
- Objectiveren middelengebruik (hoeveelheden en frequentie per middel) en stellen diagnose. Hiertoe wordt de MATE gebruikt, een gestandaardiseerd instrument specifiek ontwikkeld voor de verslavingszorg
- Medisch en psychiatrische klachten (onderdeel van de MATE) worden uitgevraagd
- Bepalen noodzaak tot medisch verslavingsonderzoek
- Behandeladvies en/of vervolgafspraak
GZ psycholoog en bijzonder hoogleraar met als specialisme gedragsverslaving, neuropsychologie en neuro imaging.
(088) 505 12 20 - Anneke.Goudriaan@arkin.nl
Verslavingsarts KNMG met als specialisem opioiden, chemseks, Hallucinogen Persisting Perception Disorder (HPPD) en onderwijs aan artsen.
(088) 505 12 20 - loes.hanck@jellinek.nl
Klinisch psycholoog en senior onderzoeker met als specialisme comorbiditeit en cognitieve gedragstherapie.
(088) 505 12 20 - Loes.Marquenie@jellinek.nl
Het doel van de behandeling is abstinentie of gecontroleerd gebruik van alle verslavende middelen.
69% van de patiënten heeft bij afronding van de behandeling abstinentie of gecontroleerd gebruik bereikt. Nog eens 7% van de patiënten is substantieel verbeterd: het middelengebruik is met 40% verminderd, maar er is nog wel sprake van overmatig gebruik.
Bij driekwart van de patiënten is sprake van aanzienlijke verbetering van de verslavingsproblematiek bij afronding van de behandeling.
MATE, DASS21, Mansa, dagelijkse registratie middelengebruik door patiënt.
Bij start behandeling, na 5-6 weken en bij eind behandeling. En dagelijkse registratie middelengebruik.
- 46% Verbeterd: abstinent
- 21% verbeterd: gecontroleerd gebruik (maximaal 4 dagen gebruik afgelopen 30 dagen)
- 7% verbeterd: overmatig gebruik
- 7% verbeterd: overmatig gebruik 40% afname gebruiksdagen
- 22% stabiel: overmatig gebruik, geen verbetering, geen verslechtering
- 4% verslechterd: overmatig gebruik, meer dan 40% toename van gebruiksdagen.
Het aanpakken van de verslavingsproblematiek heeft een positief effect op het functioneren en de kwaliteit van leven op meerdere leefgebieden.
De zorg wordt gewaardeerd met rapportcijfer 8,5 (Zorgkaart Nederland).
De cursus omgaan met verslaving voor naasten is een belangrijk aanbod van Jellinek. Deelnemers die de cursus hebben gevolgd, geven de cursus een 8,4 als rapportcijfer. “De cursus sluit goed aan bij wat ik nodig heb. Ik krijg zo antwoord op mijn vragen over wat verslaving nu inhoudt, wat ik het beste kan doen en hoe een behandeling kan helpen“. “Ik vind het vooral fijn dat ik mijn ervaringen met anderen kan delen die weten waar ik doorheen ga. Gewoon allemaal mensen die me begrijpen…en dat terwijl ik dacht dat ik een van de weinige mensen was die hiermee worstelde“. 74% van de deelnemers geeft bovendien aan door de bijeenkomsten beter te kunnen omgaan met de situatie. De behandelaars worden beoordeeld als deskundig, respectvol en geïnteresseerd.
Oorzaken en werkingsmechanismen bij verslaving en de behandeling van verslavingsgedrag.
Verslaving en comorbide angststoornissen.
Verslaving, middelengebruik en cognitief functioneren.
Werkingsmechanismen (neurobiologie, cognitie) van gokverslaving en neuropsychologische functies bij verslavingen
Confidence in Gambling Disorder: the role of dopamine, incentives and cognitive flexibility.
Gokverslaving is een gedragsverslaving en wordt gekenmerkt door aanhoudend en problematisch gokgedrag. De stoornis wordt gekenmerkt door controle verlies over gokken en risicovolle besluiten maken. De zekerheid die iemand heeft over de besluiten die hij of zij neemt, is belangrijk voor besluitvorming. Zo kan ‘te zeker zijn’ leiden tot risicovolle besluiten, terwijl ‘te onzeker zijn’ kan leiden tot besluiteloos gedrag. Er zijn aanwijzingen dat de mate van zekerheid in keuzevorming invloed heeft op hoe mensen leren en omgaan met veranderingen. Cognitieve inflexibiliteit (d.w.z. het onvermogen om gedrag aan te passen aan een veranderende omgeving) wordt vaak gevonden bij mensen met een gokstoornis. De openstaande vragen zijn nog hoe zekerheid een rol speelt bij gokverslaving, cognitieve flexibiliteit en wat de rol is van dopaminerge neurotransmissie in deze processen.
Voor een compleet overzicht van het huidige en recente onderzoek en alle onderzoekspublicaties, zie de website van het Amsterdam Institute for Addiction Research (AIAR), het onderzoeksinstituut en netwerk waarin de Academische Werkplaats Verslaving van Arkin/Jellinek samenwerkt met externe partijen.
Treatment Of PTSD & Addiction (TOPA)
Posttraumatische stress stoornis (PTSS) en stoornis in middelengebruik (SUD) komen vaak samen voor, het is echter onbekend hoe PTSS het beste behandeld kan worden in deze groep patiënten. Het is eveneens onbekend of het effectiever is om PTSS simultaan met de SUD of sequentieel van de SUD te behandelen. Directe vergelijking van verschillende PTSS behandelingen is beperkt bij PTSS en nog helemaal niet onderzocht bij PTSS en SUD patiënten.
Workshop, klinische lessen, nascholing
Behandelaren van de afdeling hebben in de afgelopen 3 jaar tientallen bijdragen geleverd aan kennisverspreiding. Zij treden op als docent aan diverse psychologische en medische opleidingen, verzorgen nascholingen en klinische lessen bij samenwerkingspartners. Tevens zijn er lezingen en workshops verzorgd op (internationale) congressen.