Altrecht
Altrecht Psychosomatiek Eikenboom is gespecialiseerd in de behandeling van mensen die jarenlang tobben met (ernstige) lichamelijke klachten waarvoor artsen geen (of onvoldoende) lichamelijke oorzaak kunnen vinden. De klachten leiden tot ernstige fysieke en sociale beperkingen en gaan vaak samen met psychische klachten.
Hoofd- en sublocatie
Vrijbaan 2
3705 WC Zeist
Voortgang 4
3705 WB Zeist
Telefoon
Eikenboom is gespecialiseerd in ambulante en klinische behandeling van (jong) volwassenen met ernstige en/of complexe SOLK (somatisch onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten), zoals somatoforme stoornissen, somatisch-symptoomstoornis en conversiestoornis. De patiëntenpopulatie heeft langdurig bestaande, meervoudige somatisch onverklaarde lichamelijke klachten, ernstige fysieke en sociale beperkingen en een hoge mate van comorbide psychiatrische en somatische stoornissen.
De behandeling richt zich niet op patiënten met de primaire stoornis hypochondrie (DSM-IV), ziekteangststoornis (DSM-5), stoornis in de lichaamsbeleving (DSM-IV) en nagebootste stoornis (DSM-5) omdat bij deze stoornissen de nadruk ligt op angst, preoccupatie of nabootsing zonder lichamelijke symptomen (of met milde lichamelijke symptomen).
Om te bepalen of een patiënt voor behandeling in aanmerking komt gelden de volgende criteria:
- Langdurige en meervoudige symptomen
- Ernstige beperkingen in het functioneren (ADL, sociaal, werk)
- Psychiatrische comorbiditeit zoals persoonlijkheidsstoornissen
- Somatische aandoeningen
- Onvoldoende effect van voorgaande behandeling in de basis en/of specialistische GGZ en/of somatische zorg; complicaties en iatrogene schade; moeizame communicatie en overeenstemming in hulpverleningsrelaties.
De informatie van de verwijzer over de voortrajecten en onderzoeken die de patiënt heeft ondergaan worden bestudeerd, zoals het huisartsenjournaal van de afgelopen drie jaar en alle specialistenbrieven (van zowel somatische zorgtrajecten en onderzoeken als van de ggz). Daarna vinden een of meerdere gesprekken met de patiënt plaats met verschillende typen behandelaren. De diagnostiek is multidisciplinair en bestaat uit psychiatrisch onderzoek en lichamelijk onderzoek. Afhankelijk van het vervolgtraject vindt er aanvullende (psycho-)diagnostiek plaats.
De patiënt wordt in eerste instantie gezien door de casemanager en regiebehandelaar (GZ-psycholoog, klinisch psycholoog, psychiater) en door een somatisch arts. Vervolgens wordt in het multidisciplinair overleg (MDO) besloten welke behandeling geïndiceerd is, of dat nader onderzoek noodzakelijk is om te komen tot een goed advies voor behandeling (binnen of buiten Psychosomatiek Eikenboom).
In geen enkele andere specialistische ggz-instelling voor deze doelgroep wordt er gebruik gemaakt van eigen somatische onderzoek. Daarnaast is het uniek dat alle informatie omtrent eerder onderzoek en behandeling wordt bestudeerd om te komen tot goede diagnostiek en vervolgadvies.
Op de eerste diagnostiekdag is er sprake van 2 (of 3) gesprekken van ieder een uur, met tussendoor een pauze. Eén van de gesprekken vindt plaats met een arts die ook een beperkt lichamelijk onderzoek zal uitvoeren. Vervolgens vindt terugkoppeling plaats van de conclusie (vaak telefonisch) of wordt een patiënt uitgenodigd voor nader onderzoek. Er wordt naar gestreefd het gehele traject van diagnostiek en advies binnen enkele weken af te ronden. Indien er nader overleg met de verwijzer nodig is wordt dit soms niet gehaald.
Altrecht Psychosomatiek heeft twee locaties: Zeist en Woerden. De kliniek (30 bedden) bevindt zich met twee afdelingen in Zeist. De driedaagse deeltijd vindt ook plaats in Zeist.
Zowel in Zeist als Woerden vindt ambulante behandeling plaats (individueel en in groepsverband). Het ambulante aanbod is goed bereikbaar voor patiënten uit de regio Utrecht, Amsterdam, Gouda en Den Haag. Voor ambulante behandeling houden we een reisafstand van ca. 70 km enkele reis aan.
Patiënten met (zeer) ernstige somatoforme stoornissen en lage zelfcompassie.
Uit onderzoek dat gedaan is bij Eikenboom blijkt dat patiënten met een ernstige somatisch symptoomstoornis een lage zelfcompassie hebben. En lage zelfcompassie staat in verband met meer lichamelijke klachten en een lagere kwaliteit van leven. In de compassietraining ligt de nadruk op acceptatie van het 'zelf' en het vergroten van de veerkracht. De training bestaat uit 8 groepsbijeenkomsten van 2,5 uur één keer in de twee weken.
Zelfcompassie geeft mensen veerkracht. Onderzoek bij diverse aandoeningen geeft een indicatie dat compassietraining (compassion-focused therapy) effectief is in vermindering van symptomen en verbeteren van functioneren. Als zelfcompassie laag is bij somatisch-symptoomstoornis, dan biedt een innovatieve behandeling gericht op verbeteren van zelfcompassie perspectief.
Patiënten met (zeer) ernstige somatoforme stoornissen die moeite hebben met mentaliseren, reflecteren en verbaliseren.
Nonverbale lichaamsgerichte therapieën maken deel uit van de behandeling van somatisch-symptoomstoornissen. Goed onderbouwde betrouwbare en valide nonverbale diagnostische instrumenten zijn echter schaars. Daarom heeft Eikenboom een innovatief non-verbaal diagnostisch instrument ontwikkeld dat problematiek die samenhangt met het lichaam beter in kaart brengt dan klassieke (verbaal georiënteerde) zelfrapportage instrumenten.
Doel van de FELT is dat problematiek die met het lichaam samenhangt beter in kaart wordt gebracht, zodat de nonverbale lichaamsgerichte therapieën beter kunnen aansluiten bij de individuele patiënt.
Altrecht Psychosomatiek Eikenboom hanteert de volgende, deels overlappende, uitstroomcriteria om de behandeling af te sluiten:
- Behandeldoelen zijn bereikt
- Geheel of gedeeltelijk herstel, patiënt heeft geen hulpvraag meer
- Verbetering kwaliteit van leven, klachten en beperkingen zijn grotendeels in remissie
- Zeer gedeeltelijk herstel, maar geen motivatie en/of aanknopingspunten voor behandeling meer
- Er is geen hoogspecialistische zorgvraag meer; behandeling/begeleiding kan worden voortgezet bij reguliere S-GGZ, B-GGZ of POH-GGZ
- Door verandering van het diagnostisch beeld is voortzetting van behandeling bij een andere zorgeenheid of instelling geïndiceerd.
Dit wordt vastgesteld op basis van vragenlijsten en de evaluatie van het behandelplan.
Een second opinion is de herbeoordeling van een zorgvraag en het bijbehorend advies door een andere zorgaanbieder dan die waarbij de patiënt al een diagnose heeft. De patiënt doet hiertoe een specifiek verzoek tot second opinion.
Om een second opinion goed te verzorgen is meestal diagnostiek noodzakelijk. De verwijzer zet de vraag om second opinion dan ook vaak om in verzoek om diagnostiek en advies bij vermoeden van somatisch- symptoomstoornis en verzoek om behandeladvies.
drs. C.J. (Kees-Jan) van der Boom, klinisch psycholoog-psychotherapeut
dr. M.M. (Myriam) Lipovsky, internist/psychotherapeut
drs. C.H. (Stanneke) Lunter, psychiater
dr. J.F. (Jonna) van Eck van der Sluijs, psychiater en senior onderzoeker/onderzoekscoördinator
Tel: (030) 696 56 00 - zaeikenboom@altrecht.nl
Het doel van Altrecht Psychosomatiek Eikenboom is het verbeteren van gezondheid, autonoom functioneren en kwaliteit van leven.
Rondom start en eind van de behandelvormen van Eikenboom (bijvoorbeeld de kliniek en driedaagse deeltijdbehandeling) worden metingen met generieke en stoornis specifieke vragenlijsten gedaan. Bij de laatste meting (patiënt verlaat Eikenboom) wordt tevens de CQI (Consumer Quality Index) afgenomen (de ambulante en de klinische versie) om de ervaring van patiënten in beeld te brengen.
Bij de evaluatie van het zorgaanbod en de keuzes voor aanpassingen van het behandelprogramma worden de uitkomsten uit ROM en wetenschappelijk onderzoek betrokken.
Bij Altrecht Eikenboom worden de volgende instrumenten gebruikt:
- Lichamelijke klachten vragenlijst (LKV-3.1). Deze meet lichamelijke klachten in samenhang met psychische stoornissen
- Brief Symptom Inventory. Deze meet lichamelijke, angst en depressie klachten
- EQ5D.
- Rand36. Deze meet de algemene gezondheid gerelateerd aan kwaliteit van leven
Uit spiegelgesprekken met patiënten en familietevredenheidsonderzoek blijkt dat patiënten positief zijn over de behandeling bij Eikenboom. De behandeling is effectief (in tegenstelling tot behandelingen die de patiënten eerder elders kregen in de reguliere specialistische ggz), patiënten voelen dat de behandelaren náást hen staan, ze voelen zich begrepen. Patiënten ervaren dat ze regie hebben over de behandeling, ze bereiden hun eigen behandelplanbespreking voor en zijn aanwezig bij de bespreking, samen met een naaste. De manier waarop naasten worden betrokken en geïnformeerd ervaren patiënten als zeer positief. Patiënten geven aan dat dit van invloed is op de effectiviteit van de behandeling.
Psychologie van de patiëntgestuurde zorg
Psycholoog en senior onderzoeker
Psychiater en senior onderzoeker/onderzoekscoördinator
- Evaluatie van behandeling bij ernstige somatoforme (somatisch-symptoom) stoornis. Looptijd: Continu (ROM), onderzoekers: R. Geenen, S. van Broeckhuysen, J. Houtveen, R. Scholten
- Evaluatie van de Veerkracht (ACT) groep. Looptijd:2017-2021, onderzoekers: R. Geenen, S. van Broeckhuysen, J. Houtveen, S. Klemm
- Innovative treatments in patients with somatoform (somatic symptom) disorder. a. Self-compassion compared with the general population b. Het effect (en mediatie) van compassietraining. c. Assessment, effect (en mediatie) van lichaamsgerichte mentalisatie bevorderende therapie. Looptijd:2015–2020, onderzoekers: R. Geenen, S. van Broeckhuysen, J. Houtveen, C. Dewsaran-van der Ven, S. Pielage, M. Said, R. Scholten, J. Spaans, S. Thorsell
- Gepersonaliseerde uitkomsten, succesfactoren en belemmeringen bij de behandeling van patiënten met ernstige somatoforme stoornis (concept mapping). Looptijd:2014–2019, onderzoekers: R. Geenen, S. van Broeckhuysen, S. Klemm
- Psychologische profielen in patiënten met een ernstige somatoforme stoornis a. Definitie en samenhang met symptomen, welbevinden en functioneren: een clusteranalyse. b. Psychologische profielen als voorspeller van de uitkomst van therapie. Looptijd:2015-2019, onderzoekers: R. Geenen, S. van Broeckhuysen, J. Houtveen, R. Scholten
- Body-relatedness in patients with severe somatoform disorder (promotie onderzoek) a. Definition and structure of body-relatedness from the perspective of patients with severe somatoform disorder and their therapists. b. Lichaamstekeningen als diagnostisch middel voor patiënten. c. Psychosomatisch observatie-instrument fysiotherapie (FELT) als diagnostisch middel. d. De veranderde verhouding tot het eigen lichaam aan het begin en einde van behandeling. e. Body image in severe somatoform (somatic symptom) disorder vs. a non-clinical sample. Looptijd:2012-2019, H. Kalisvaart (promovendus), R. Geenen (promotor), J. van Busschbach & S.van Broekhuysen-Kloth (co-promotoren) (i.s.m. Windesheim en UMC Groningen)
- Mechanisms in somatoform disorder a. Perpetuating factors. b. Emotional awareness, implicit and explicit negative affect. Looptijd:2015-2017, onderzoekers: R. Geenen, S. van Broeckhuysen (i.s.m. UMC Groningen)
Eikenboom heeft een scholingsaanbod voor professionals op het gebied van ernstige SOLK, zoals trainingen over lichaamsgericht mentaliseren, SOLK en persoonlijkheidsproblematiek en Acceptance en Commitment Therapy bij SOLK; zie de website van Psychosomatiek Eikenboom. De cursussen kunnen ook incompany worden verzorgd; scholing/supervisie op maat is eveneens mogelijk. Voor meer informatie hierover kunt u contact opnemen met EikenboomTraining@altrecht.nl.
Medewerkers van Eikenboom verzorgen regelmatig lezingen voor vakgenoten in binnen- en buitenland:
- van Broeckhuysen-Kloth, S.A.M.(2016). Uitkomsten van de behandeling van patiënten met een ernstige somatoforme stoornis. Een kwalitatief-kwantitatief onderzoek vanuit het perspectief van de patiënt. Voorjaarscongres Nederlandse Vereniging voor Psychiatrie, 30 maart t/m 1 april, Maastricht.
- de Graeff-Meeder, B.(2016). Grip op onbegrepen klachten. Congres ʹOntwikkelingsstoornissen in perspectiefʹ, De Tijdstroom in samenwerking met Stichting Sympopna 22 juni 2016, Ede.
- Spaans. J., Thorsell, S.(2016 augustus). Perspective taking skills in the treatment of severe somatoform disorders. Congress European Association for Behavioural and Cognitive Therapies. Stockholm.
- Lipovsky M.M., Houtveen J.H., Sorbi M.J., Buhring M.E.F., van Broeckhuysen-Kloth S.A.M. (2015). Bodily complaints and mood concurrency in patients with severe chronic somatoform disorder. World Congress on Psychosomatic Medicine, 20-22 August, Glasgow, United Kingdom.
Thorsell, S. (2015). Acceptance and cognitive defusion in somatoform disorders. World Congress on Psychosomatic Medicine, 20-22 August, Glasgow, United Kingdom. ,>