GGZ inGeest
Het Centrum voor ouderen- en neuropsychiatrie behandelt patiënten met complexe stemmingsstoornissen (depressie en bipolair) die ook forse cognitieve of somatische problemen hebben en patiënten met neuropsychiatrische aandoeningen.
Hoofd- en sublocatie
Amstelveenseweg 589
1081 JC Amsterdam
Telefoon
Patiënten met complexe stemmingsstoornissen (depressie en bipolair) met forse cognitieve of somatische comorbiditeit en neuropsychiatrische aandoeningen.
|
Diagnostiek van complexe stemmingsstoornissen (depressie en bipolair) wordt poliklinisch (1 dagdeel) of klinisch (2 weken) gedaan. Er wordt gebruik gemaakt van vragenlijsten om depressie symptomen in kaart te brengen en geheugenfuncties te onderzoeken. Er wordt lichamelijk onderzoek en neuropsychologisch onderzoek gedaan en er vinden gesprekken plaats met de patiënt en zijn/haar naasten. Op indicatie wordt een MRI scan van de hersenen gemaakt. Neuropsychiatrie |
De diagnostiek kan bestaan uit 1 dagdeel of een klinisch diagnostiektraject van 2 weken.
Patiënten kunnen zowel poliklinisch als klinisch behandeld worden. De behandeling is georganiseerd in zorgpaden.
Zorgpad Neuropsychiatrie voor patiënten met laat ontstane gedragsverandering. Het gaat om patiënten met ernstige onbegrepen gedragsstoornissen. Dit zorgpad is ontwikkeld in samenwerking met het Alzheimercentrum van VUmc en is gericht op diagnosestelling. Patiënten worden op een gezamenlijk spreekuur beoordeeld of opgenomen voor een klinisch diagnostiektraject.
Zorgpad Electroconvulsieve therapie voor patiënten met ernstige psychiatrische problemen (stemming, psychosen) die cerebrale en somatische comorbiditeit hebben. Het gaat om patiënten waarbij lichamelijke of cognitieve achteruitgang adequate behandeling van psychiatrische symptomen in de weg staan. Om toch ECT toe te kunnen passen is zeer specialistische kennis nodig. Er wordt intensief samen gewerkt met ouderengeneeskunde/geriatrie, anesthesie en het Alzheimercentrum. De psychiatrische problemen, lichamelijke gezondheid en geheugenfunctie worden tijdens de behandeling systematisch gemonitord. Er is veel ervaring en expertise nodig om ECT veilig te geven aan patiënten met complexe problematiek. Bepaalde somatische, cognitieve, en psychiatrische problematiek (bijvoorbeeld aneurysma, hartritmestoornissen, forensische problematiek en psychosen) maakt de behandeling met ECT of medicatie complexer vanwege risico op allerlei bijwerkingen en meer ingewikkelde anesthesie.
Electro Convulsie Therapie (ECT) is een goed werkende behandeling voor onder andere ernstige depressies. Soms hebben mensen echter last van tijdelijke (soms ernstige) verwardheid gedurende de behandeling. Dit is erg ingrijpend voor zowel de patiënt als zijn naasten en kan leiden tot het vroegtijdig staken van ECT. Hierdoor blijven mensen langdurig depressief.
Patiënten krijgen via een pleister een medicament toegediend (rivastigmine). Rivastigmine wordt momenteel al bij dementie gebruikt om geheugenproblemen te verminderen en heeft weinig bijwerkingen.
De interventie wordt onderzocht in een internationale multicentre trial (Recall studie). De Recall-studie wordt uitgevoerd in meerdere ziekenhuizen in Nederland en België. Hierdoor kan in afzienbare tijd worden onderzocht of Rivastigmine een goede behandeloptie kan zijn voor verwardheid bij ECT en kan hopelijk een nare bijwerking van ECT in de nabije toekomst worden bestreden.
Patiënten met een bipolaire stoornis van 60 jaar en ouder die problemen hebben met concentreren, onthouden, plannen of problemen oplossen.
BrainTrain is een groepstraining van 12 weken, 2 keer per week.
- de ene keer sessie duurt 2,5 uur en bestaat uit een combinatie van bewegingsoefeningen én oefeningen om dingen beter te kunnen onthouden en zich beter te kunnen concentreren.
- de andere sessie duurt 1,5 uur en bestaat alleen uit bewegingsoefeningen.
Verbeterd geheugen en verbeterd sociaal functioneren.
12 weken, 2 sessies per week. Daarnaast heeft de deelnemer 3 keer een afspraak van 2 uur met de onderzoekers om te kijken of de training goed werkt en of de deelnemer er tevreden over is. De deelnemer vult dan vragenlijsten in over hij zich voelt en wat hij van de training vindt en er wordt een geheugenonderzoek gedaan.
De uitstroom criteria voor de polikliniek voor ouderen met een bipolaire stoornis zijn:
- patiënt is minimaal 2 jaar stabiel zonder bijstellen van medicatie of contact frequentie
- er is geen somatische comorbiditeit die interfereert met het voorschrijven van psychofarmaca.
Na het diagnostische traject gaat patiënt terug naar verwijzer. Na behandeling met ECT gaat de patiënt ook terug naar de verwijzer. Binnen het zorgpad ECT worden patiënten na 6 maanden en 5 jaar opgeroepen voor evaluatie. Binnen het zorgpad neuropsychiatrie is dat na 1 en 2 jaar.
Het voorkomen van een terugval is zowel voor patiënt als familie van groot belang. Er is in de behandeling aandacht voor voorlichting aan patiënten en partners en voor lotgenotencontact. Zoals de cursus Bipolaire Cyclus en Focus op Herstel.
De afdeling verricht second opinions. Dit kan een kortdurend traject zijn (1 dagdeel). In sommige gevallen wordt een opname van 2 weken voorgesteld om uitgebreid informatie te verzamelen over de toestand van de patiënt.
Een behandelaar kan een second opinion aanvragen (vrijgevestigd psychiater of behandelend psychiater buiten GGZ inGeest, huisarts). De second opinion wordt verricht door een psychiater of psycholoog. Zij geven advies over een lopende psychiatrische of psychologische behandeling.
Met een second opinion krijgt u:
- een heroverweging van de diagnose(s)
- advies over de behandeling
- advies over medicijnen
- advies als de behandeling is vastgelopen
De patiënt moet schriftelijk worden aangemeld voor een second opinion. Vermeld in het verzoek:
- duidelijke wat uw vraag is
- wat de stand van zaken in de behandeling is
- welke medicijnen de patiënt gebruikt
De patiënt wordt zo mogelijk binnen 3 weken na aanmelding gezien. Een week daarna volgt het advies
- dr. A. (Annemiek) Dols, psychiater met als specialisme bipolaire stoornissen
- dr. S. (Sigfried) Schouws, klinisch neuropsycholoog, met als specialisme cognitieve problemen bij psychiatrische ziekten en forensische problematiek
- dr. E. (Eric) van Exel (ouderenpsychiater, ECT bij patiënten met complexe problemen en voor angstige patiënten),
- dr. C. (Carolien) Sonnenberg, ouderenpsychiater met als specialisme bewegingsstoornissen en het raakvlak gender en psychiatrie.
Dr. E. (Eric) van Exel: E.Exel@ggzingeest.nl
Dr. A. (Annemiek) Dols: A.Dols@ggzingeest.nl
Dr. S. (Sigfried) Schouws: S.Schouws@ggzingeest.nl
Dr. Caroline Sonnenberg, C.Sonnenberg@ggzingeest.nl
De doelstelling van het Centrum ouderen en neuropsychiatrie is
- het stellen van de juiste diagnose
- het geven van een behandeladvies bij ernstige stemmingsstoornissen en laat ontstane gedragsproblemen
- het verminderen van symptomen en voorkomen van terugval.
Bipolaire stoornis: Bij intake wordt met behulp van een retrospectieve life chart het aantal (hypo) manische en depressieve episodes in kaart gebracht. Tijdens de behandeling wordt met de life-chart methode het aantal episodes bijgehouden. Het overgrote deel van de patiënten had geen terugval in een periode van 3 jaar.
Depressie: Tijdens de behandeling wordt wekelijks een depressie schaal (MADRS) afgenomen. Bij 73% van de patiënten nemen de depressie symptomen af (zij zakken 50% of meer op de depressieschaal).
Tijdens de behandeling met ECT worden ook wekelijks de cognitieve bijwerkingen bijgehouden met een globale cognitie schaal (MMSE). Uit eerder onderzoek van de afdeling is bekend dat de score op de MMSE tijdens de behandeling kan dalen maar uiteindelijk weer stijgt. Patiënt en familie kunnen zo geïnformeerd worden dat een lagere MMSE tijdens ECT geen reden is om te staken met ECT omdat we weten dat de cognitie zich hersteld en patiënten goed kans hebben op response met ECT als de behandeling wordt voortgezet.
De behandeling wordt over het algemeen redelijk tot goed beoordeeld. De ervaren bejegening door de behandelaar wordt als beste beoordeeld.
Tijdens de behandeling wordt met behulp van de Camberwell Assessments of Needs de zorgbehoefte in kaart gebracht, hiermee wordt het behandelplan aangescherpt. Met dit instrument wordt 24 domeinen waar mogelijk een hulpvraag is systematisch uitgevraagd. Patiënten hebben deze systematische wijze van het in kaart brengen van hun zorgbehoefte enorm gewaardeerd. Het bleek dat sociale activiteiten en contacten een onvervulde behoefte waren voor veel patiënten. Daar wordt nu in de behandeling meer op ingespeeld.
De gemiddelde waardering voor de behandeling en de instelling was in 2015 redelijk, rapportcijfer van 6,8.
Bij ouderen zien we doorgaans echter hogere scores. Als er wordt gekeken naar de individuele onderwerpen, dan zijn de beoordelingen over het algemeen goed te noemen. De ervaren bejegening door de behandelaar wordt als beste beoordeeld. Maar de ontvangen informatie over cliëntenrechten wordt als onvoldoende beoordeeld: het overgrote deel vindt dat zij hier niet genoeg informatie over hebben ontvangen. De overige onderwerpen scoren allemaal een ruim voldoende tot goed.
psychiater
Aan de afdeling zijn veel gepromoveerde medewerkers verbonden, waaronder:
- dr. A. (Annemiek) Dols, psychiater met als specialisme bipolaire stoornissen
- dr. S. (Sigfried) Schouws, klinisch neuropsycholoog, met als specialisme cognitieve problemen bij psychiatrische ziekten en forensische problematiek
- dr. E. (Eric) van Exel (ouderenpsychiater, ECT bij patiënten met complexe problemen en voor angstige patiënten),
- dr. C. (Carolien) Sonnenberg, ouderenpsychiater met als specialisme bewegingsstoornissen en het raakvlak gender en psychiatrie.
De afdeling kent een decennialange traditie van onderzoek. Er is veel langlopend onderzoek met als focus: neuropsychiatrische stoornissen en complexe stemmingsstoornissen bij ouderen.
Voor een recent overzicht van lopend onderzoek, bekijk deze pagina.
Medewerkers van de afdeling geven regelmatig presentaties, lezingen en voordrachten op nationale en internationale congressen. Medewerkers van de afdeling zijn geregeld gastdocent op opleidingen en geven workshops of trainingen.