de Bascule
Het Expertisecentrum Dwang, Angst en Tics behandelt kinderen, jongeren en jongvolwassenen met ernstige angsten, dwanggedachten, dwanghandelingen, selectief mutisme (niet durven praten in bepaalde situaties), vocale en motorische tics en misofonie (last van geluiden).
Hoofd- en sublocatie
Meibergdreef 5
1105 AZ Amsterdam
Rijksstraatweg 145
1115 ZG Duivendrecht
Telefoon
Kinderen, jongeren en jongvolwassenen (t/m 23 jaar) met ernstige angsten, dwanggedachten, dwanghandelingen, selectief mutisme (niet durven praten in bepaalde situaties), vocale en motorische tics en misofonie (last van geluiden). De klachten zijn ernstig belemmerend en/of kinderen, jongeren en hun ouders zijn onvoldoende geholpen bij andere jeugd GGZ instellingen.
- Als andere (psychische) problematiek op de voorgrond staat (zoals verslaving, suïcidaliteit, gezinsproblematiek)
- Gebrek aan motivatie.
- IQ onder de 80-85.
De aanmeldingen hebben het karakter van een tertiaire verwijzing. Bovendien heeft behandeling elders onvoldoende effect gesorteerd. Daarbij is er sprake van voldoende motivatie bij Patiënt en ouders.
Ten aanzien van selectief mutisme geldt dat het een primaire verwijzing kan betreffen.
- OCD spectrum stoornissen
- Angstoornissen (waaronder selectief mutisme)
- Ticstoornissen/Gilles de la Tourette
- Misofonie
Alle bovenstaande stoornissen worden behandeld, vaak ook met diverse comorbiditeit.
Intake/kennismaking, hulpvraagverheldering, klachtenanamnese, ontwikkelingsanamnese, (online) vragenlijsten die afgenomen worden bij kind en ouder gericht op de specifieke problematiek, psychiatrisch onderzoek, op indicatie psychodiagnostisch onderzoek (IQ, neuropsychologisch en persoonlijkheidsonderzoek), informatie van eerdere hulpverlening opvragen, contact met school.
De verkregen informatie van ouder en kind wordt door gespecialiseerde behandelaren met grote expertise op deze gebieden beoordeeld.
Er worden stoornis-specifieke vragenlijsten en gestructureerde interviews afgenomen bij kind en/of ouders, tijdens het diagnostiek traject.
De diagnostiek bij DAT bestaat over het algemeen uit 1 tot 4 gesprekken en wordt binnen een maand afgerond.
Gemiddeld genomen bestaat een diagnostiektraject uit: 2 gesprekken over 2 dagen verspreid (100 minuten exclusief rapportage door de therapeut), eenmaal vragenlijstafname (50 minuten of langer afhankelijk van ernst en comorbiditeit) en een adviesgesprek. Dit vragenlijstafname kan thuis plaatsvinden.
Bij de diagnostiek wordt zoveel mogelijk gebruik gemaakt van toonaangevende stoornisspecifieke vragenlijsten en (semi-)gestructureerde interviews. Dit wordt gedaan door basispsychologen, GZ-psychologen, klinisch psychologen, cognitief gedragstherapeuten en psyuchiaters met expertise op de specifieke stoornissen.
Specifiek voor jongeren met dwang en angststoornissen, en tics:
- Dagbehandelingsgroep (12-23 jaar)
- Klinische behandelingsgroep (12-23 jaar)
Voor kinderen met dwang en angststoornissen, algemene groepen:
- Dagbehandelingsgroep
- Klinische behandelingsgroep
Voor alle kinderen en jeugdigen met dwang, angst en tics:
- Intensieve poliklinische behandelweken (8-23)
- Poliklinische individuele wekelijkse sessies (0-23 jaar)
Kinderen en jongeren met een dwangstoornis.
Cognitieve gedragstherapie (CGT) is de behandeling van eerste keuze voor kinderen en jongeren met een dwangstoornis. Hoewel deze behandeling redelijk effectief is, is er veel ruimte voor (en noodzaak tot) verbetering. Om deze reden heeft De Bascule met een internationale groep van onderzoekers en clinici een vernieuwend behandelprotocol ontwikkeld. In dit nieuwe behandelprotocol wordt de CGT uitgebreid met een App. De App heeft als doel om de kinderen/jongeren te ondersteunen, te motiveren en te volgen gedurende de behandeling. Doordat de App op een smartphone toegankelijk is, kunnen kinderen en jongeren waar en wanneer ze willen, heel gemakkelijk hun registratie van dwangklachten bijhouden, hun oefeningen uitvoeren en bijhouden. Daarnaast vindt een deel van de therapiesessies plaats in de thuissituatie (via een webcam), zodat de therapeut ook thuis exposure oefeningen kan begeleiden (in plaats van alleen op de polikliniek).
Met deze nieuwe behandelmethode kan De Bascule het exposure element van de behandeling intensiveren, de kinderen/jongeren tijdens de behandeling intensiever begeleiden/ondersteunen/volgen met als doel het behandeleffect te verbeteren en voortijdige uitval en partiële non-respons verminderen.
De behandeling duurt ongeveer 14 weken waarbij in totaal 10 behandelafspraken op de polikliniek zullen plaatsvinden en 12 kortere webcamsessies thuis. Als de klachten na deze periode nog niet over zijn, kan de behandeling worden voortgezet.
Als eerste stap zal een pilot studie worden uitgevoerd naar de feasibility en acceptability van deze behandeling waarbij ook effectmaten worden meegenomen. Dit onderzoek is in 2018 gestart. Als dit voltooid is, is de intentie om een groter internationaal effectiviteitsonderzoek uit te voeren.
Deze behandelweek is bedoeld voor kinderen/jongeren met een dwangstoornis, die al een tijd in (poliklinische) behandeling zijn en waarbij de reguliere therapie niet intensief genoeg is. Ook kinderen/jongeren die nog aan het begin van de behandeling staan en waarbij een intensieve vorm van exposuretherapie is geïndiceerd en kinderen/jongeren die na de poli-, dag- of klinische behandeling teruggevallen zijn, kunnen deelnemen aan deze behandeling.
Het is een groepsbehandeling van 6 tot 8 kinderen/jongeren en (minimaal) 3 ervaren therapeuten. De behandeling duurt 5 dagen (maandag t/m vrijdag) gedurende 1 week. De dag wordt gezamenlijk gestart en beëindigd en ook de lunch is met zijn allen. Het programma bestaat voornamelijk uit exposure en response preventie die in groepjes wordt uitgevoerd onder leiding van een therapeut. In subgroepjes wordt voorbereid wie, wat en waar gaat oefenen met het bedwingen van de dwanghandeling(en) waarbij groepsgenoten elkaar helpen. Bijvoorbeeld: iemand met smetvrees gaat iets aanraken en dan het handen wassen achterwege laten of verminderen. Om dat vol te houden helpt een andere jongeren hem/haar met afleidende spelletjes. Of de ene jongere oefent niet op de lijnen te lopen en de ander observeert hoe het gaat. De nadruk ligt dus vooral op het doen, het oefenen. Dat gebeurt niet alleen in de therapie kamers, maar ook veel buiten de Bascule; de winkels in het AMC, het parkeerterrein, het station e.d. bieden diverse oefenmogelijkheden. Tijdens de groepsmomenten wordt er gesproken over hoe het gaat en worden plannen gemaakt voor het vervolg. Er wordt ook aandacht besteed aan obsessies, aan copingvaardigheden en aan het vervolg na deze behandeling. De nadruk ligt niet op het praten over de dwang, maar er juist mee aan de slag gaan. Ouders worden bij de behandeling betrokken en kunnen een of meerdere dagdelen meedoen. Ook de individuele therapeuten van de deelnemers kunnen een of meerdere dagdelen meelopen tijdens deze week.
Het beoogde effect is dat deze intensieve behandeling kinderen/jongeren een boost geeft in de behandeling, dat stagnatie wordt doorbroken, terugval wordt gestopt, en er in een week een grote stap vooruit wordt gezet in het bedwingen van de dwang waarbij naast het intensieve exposure element in de behandeling ook het contact met groepsgenoten een belangrijke factor is.
Als de klachten voldoende verbeterd zijn en er geen zeer gespecialiseerde behandeling meer nodig is.
Indien patiënten geen TOPGGz gespecialiseerde hulp meer behoeven, maar nog wel vervolgbehandeling nodig hebben, worden zij verwezen naar een GGZ-instelling in de eigen regio.
Voor kinderen/jeugdigen met angst of dwangstoornissen die terugvallen, is er het terugval-aanbod van de intensieve behandelweken of worden zij poliklinisch weer behandeld.
In overleg met kind en ouders wordt de behandeling afgesloten. Er wordt dan nog een eindmeting verricht met stoornis specifieke psychologische, goed onderbouwde en gebruikelijk vragenlijsten en/of gestructureerde interviews.
De uitstroompercentages over de afgelopen 2 jaar zijn circa : 55% voor dwang, 63% voor ticstoornissen en 72% voor angststoornissen.
Voor het aanvragen van een second opinion is er een formele verwijzing door de behandelende instelling nodig of er vindt een aanmelding bij de Bascule plaats. Hiervoor kan gebruik gemaakt worden van het beveiligde digitale aanmeldformulier op de website, telefonisch via 020-890 19 01 (op werkdagen van 8.30 tot 12.30 uur, op dinsdag en vrijdag ook tussen 15.00 en 17.00 uur) of e-mail: cai@debascule.com.
Na aanname van een second opinion ontvangt de patiënt een uitnodiging voor een gesprek. Mogelijk vinden er nog een of meerdere vervolggesprekken plaats. De gesprekken worden gevoerd door experts van het Expertisecentrum Dwang, Angst en Tics. Daarnaast wordt alle beschikbare informatie goed doorgenomen. Tenslotte wordt de uitslag (over diagnostiek en/of behandeladvies) middels een advies-gesprek aan de jongeren en hun ouders en middels een brief aan de verwijzer kenbaar gemaakt.
Klinisch psycholoog, VCGT therapeut, bijzonder hoogleraar dwang, angst en tics UvA, Voorzitter Pediatrische Psychologie -NL
(020) 890 10 00 - l.utens@debascule.com
Tics (m.n. Gilles de la Tourette), obsessieve-compulsieve stoornis
(020) 890 10 00 - c.huyser@debascule.com
GZ-psycholoog, gepromoveerd op OCD, mede-auteur landelijk gebruikt OCD protocol (Bedwing je dwang), post-doc onderzoeker
(020) 890 10 00 - l.h.wolters@amc.uva.nl
Doelstelling van het Expertisecentrum Dwang, Angst en Tics is: het bieden van zeer gespecialiseerde hulp aan jongeren en kinderen met dwangklachten, angsten en tics, die vanwege hun klachten ernstig vastgelopen zijn in hun functioneren. Dit omvat voor deze specifieke stoornissen: stellen van de juiste diagnose, geven van een goed behandeladvies op maat, vermindering van de klachten, voorkomen van terugval, vergroten van de kwaliteit van leven en vaardigheden van kinderen/jeugdigen en ouders om met de klachten om te gaan. De behandeling wordt verricht door TOPGGZ-behandelaren met veel expertise op gebied van de betreffende stoornissen. Verder wordt beoogd zoveel mogelijk wetenschappelijk effectief bevonden behandelmethoden in te zetten (evidence based te werken).
Daarnaast is een doelstelling: in samenwerking met universiteiten wetenschappelijk onderzoek te doen om nieuwe diagnostische instrumenten en behandelingen te ontwikkelen en testen.
Het bereiken van verbetering van kwaliteit van leven wordt bij 3/4 van de patiënten bereikt. Verbetering van symptomen bij 2/3 van de patiënten.
Dwangstoornis:
- Intakelijst (demografische gegevens, informatie over factoren die mogelijk een rol spelen bij de klachten, informatie over (dwang)pathologie in de familie.
- Yale Brown Obsessive Compulsive Scale
- Child Version (CY-BOCS) (symptom checklist en ernst-beoordeling). deze lijst wordt herhaaldelijk afgenomen
- Eventueel vragenlijsten die onderdeel uitmaken van een researchproject.
Angststoornis:
Bij alle cliënten worden de volgende metingen gedaan, zowel aan het begin als aan het einde van de behandeling:
- Anxiety Severity Interview Childeren and Adolescents (ASICA), een op deze afdeling ontwikkelde gestructureerd interview, naar analogie van de CY-BOCS, als ernstbeoordeling
- RCADS
- CDI
- CBCL, YSR, TRF
- Als meetinstrument voor herhaald meten wordt de verkorte vorm van de RCADS gebruikt
Selectief Mutisme:
Bij alle cliënten worden de volgende metingen gedaan, zowel aan het begin als aan het einde van de behandeling:
- Anxiety Disorder Interview Schedule (ADIS)
- Selectief mutisme vragenlijst
- CBCL, TRF
Ticstoornis:
Bij alle cliënten worden de volgende metingen gedaan, zowel aan het begin als aan het einde van de behandeling:
- Yale Global Tic Severity Scale (YGTSS) (Inventarisatie Soorten Tics en ernst)
- Tourette Syndrome Diagnostic Confidence Index -
- CBCL, YSR, TRF
- Voor herhaald meten wordt de ernst schaal van de YGTSS gebruikt.
Eind ROM meting CBCL en HonoscA
Een behandeling heeft een belangrijk klinisch effect als:
1) de kwaliteit van leven verbetert en 2) de klachten significant afnemen.
Het behandelklimaat van de BASCULE kenmerkt zich doordat de behandelaren zich blijvend, met veel vasthoudendheid inzetten met de behandeling voor ernstig vastgelopen cliënten.
Dwangstoornis:
- Intakelijst (demografische gegevens, informatie over factoren die mogelijk een rol spelen bij de klachten, informatie over (dwang)pathologie bij de ouders.
- Yale Brown Obsessive Compulsive Scale
- Child Version (CY-BOCS), symptom checklist en ernst-beoordeling
- Eventueel vragenlijsten die onderdeel uitmaken van een researchproject.
Angststoornis:
Bij alle cliënten worden de volgende metingen gedaan, zowel aan het begin als aan het einde van de behandeling:
- Anxiety Severity Interview Childeren and Adolescents (ASICA), een op deze afdeling ontwikkelde gestructureerd interview, naar analogie van de CY-BOCS, als ernstbeoordeling
- RCADS
- CDI
- CBCL, YSR, TRF
- Als meetinstrument voor herhaald meten wordt de verkorte vorm van de RCADS gebruikt
Selectief Mutisme:
Bij alle cliënten worden de volgende metingen gedaan, zowel aan het begin als aan het einde van de behandeling:
- Anxiety Disorder Interview Schedule (ADIS)
- Selectief mutisme vragenlijst
- CBCL, TRF
Ticstoornis:
Bij alle cliënten worden de volgende metingen gedaan, zowel aan het begin als aan het einde van de behandeling:
- Yale Global Tic Severity Scale (YGTSS) (Inventarisatie Soorten Tics en ernst)
- Tourette Syndrome Diagnostic Confidence Index -
- CBCL, YSR, TRF
- Voor herhaald meten wordt de ernst schaal van de YGTSS gebruikt.
Eind ROM meting CBCL en HonoscA
De stoornis specifieke vragenlijsten en semi-gestructureerde interviews worden afgenomen bij kind en/of ouders, tijdens het diagnostiek traject, bij halfjaarlijkse/tussentijdse evaluaties en bij afronding van de behandeling (effectmeting).
Uit een steekproef over een jaar genomen, vonden we dat na de eerste evaluatie, na 6 maanden behandeling succesvol was afgesloten bij:
- 42% van de patiënten met een angststoornis
- 12% van de patiënten met een dwangstoornis
- 14% van de patiënten met selectief mutisme
- 20% van de patiënten met tic stoornissen
Bij alle overige patiënten werd de behandeling voortgezet.
De behandeling wordt pas afgesloten als de cliënt een klinisch significante afname van de klachten heeft laten zien; veel behandelingen duren langer dan een jaar.
Na de behandeling bij kinderen en jongeren zijn de klachten (angst, dwang, tics) dusdanig afgenomen dat het algemene functioneren en de kwaliteit van leven significant verbeterd zijn. Weer mee kunnen doen in de maatschappij zoals op school, met hobby's, met leeftijdsgenoten en in het gezin staat voorop.
Dwangstoornis:
Naast de specifieke meetinstrumenten worden de volgende meetinstrumenten gebruikt om zicht te krijgen op het algemeen functioneren:
- CBCL, YSR, TRF vragenlijsten voor algemene psychopathologie van kind voor resp. ouders, kinderen van 11-18 jaar en leerkrachten
- CGAS
Angststoornis:
Bij alle cliënten worden de volgende metingen gedaan, zowel aan het begin als aan het einde van de behandeling:
- Anxiety Severity Interview Childeren and Adolescents (ASICA), een op deze afdeling ontwikkelde gestructureerd interview, naar analogie van de CY-BOCS, als ernstbeoordeling
- RCADS
- CDI
- CBCL, YSR, TRF
- Als meetinstrument voor herhaald meten wordt de verkorte vorm van de RCADS gebruikt
Selectief Mutisme:
Bij alle cliënten worden de volgende metingen gedaan, zowel aan het begin als aan het einde van de behandeling:
- Anxiety Disorder Interview Schedule (ADIS)
- Selectief mutisme vragenlijst
- CBCL, TRF
Ticstoornis:
Bij alle cliënten worden de volgende metingen gedaan, zowel aan het begin als aan het einde van de behandeling:
- Yale Global Tic Severity Scale (YGTSS) (Inventarisatie Soorten Tics en ernst)
- Tourette Syndrome Diagnostic Confidence Index -
- CBCL, YSR, TRF
- Voor herhaald meten wordt de ernst schaal van de YGTSS gebruikt.
Eind ROM meting CBCL en HonoscA
Afhankelijk van het instrument: In ieder geval voormeting, evaluatie 6 maandelijks en nameting.
De relatie is dat de symptomen significant zijn afgenomen.
In de behandeling werkt het Expertisecentrum Angst, Dwang en Tics toe naar verbetering op de volgend gebieden:
- kunnen functioneren op gebied van school, opleiding en/of werk
- kunnen functioneren op sociaal gebied
- kunnen functioneren in het gezin waardoor het gezin niet/minder wordt belemmerd door de klachten
- kunnen functioneren op het gebied van hobby's, vrije tijd
Recent is in samenspraak met cliënten- en jongerenraad een nieuw clientwaarderingsinstrument ingevoerd.
Op initiatief van en samen met de CCR, Jongerenraad en Kinderraad heeft het Expertisecentrum Dwang, Angst en Tics nieuwe vragenlijsten ontwikkeld om de cliëntwaardering te meten. Deze lijsten zijn gebaseerd op de Q4C (Quality for Children) standaard en komen in de plaats van de GGZ thermometer. De GGZ thermometer werd onvoldoende ingevuld, waardoor er onvoldoende informatie was om de dienstverlening aan en samenwerking met cliënten te verbeteren. Dit wordt nu met de nieuwe lijsten verbeterd.
Alle angststoornissen
Tics, obsessieve-compuslieve stoornis
Obsessieve-compulsieve stoornis
Promotie onderzoek naar kwetsbare en gezonde zelfwaardering bij kinderpsychiatrische kinderen en gezonde controle kinderen.
Validering van een screeningsvragenlijst specifiek voor selectief mutisme en toetsen van een CGT-protocol voor selectief mutisme, dat op school toepasbaar is. Auteurs protocol: M. Guldner en E. Wippo, de Bascule
- Landelijke Intervisiegroep voor externe behandelaars die selectief mutisme behandelen met het Bascule protocol.
- Ik ben niet bang meer! Cognitieve gedragstherapie bij kinderen en adolescenten. Inaugurele rede (oratie), uitgesproken bij de aanvaarding van het ambt van Bijzonder hoogleraar cognitieve gedragstherapie bij kinderen en adolescenten, vanwege de Mary Cover Jones Stichting, Universiteit van Amsterdam, 1-12-2017, prof.dr. E. M.W.J. Utens
- Nieuwe wegen in de behandeling van angst en dwang bij kinderen en jongeren. De intensieve week: 5 dagen therapie van 10 tot 4 voor non-responders. C. de Wit en L. Tielen. VGCt congres 8-10 november 2016