PsyQ EDIT Haaglanden

Parnassia Groep

PsyQ EDIT is gespecialiseerd in diagnostiek en behandeling van (jong)volwassenen van 16 tot en met 35 jaar die al in behandeling zijn voor een psychische stoornis en daarnaast een hoog risico lopen een psychose te ontwikkelen.

Hoofd- en sublocatie

Lijnbaan 4
2512 VA Den Haag

Zoutkeetsingel 40
2512 HN Den Haag

Telefoon

Leeftijdscategorie
13-18 jaar
19-25 jaar
26-64 jaar
Beschrijving

PsyQ EDIT is gespecialiseerd in diagnostiek en behandeling van (jong)volwassenen van 16 tot en met 35 jaar die hulp zoeken voor een psychische stoornis en daarnaast een risicoprofiel hebben voor toekomstig psychische problemen, een langdurig zorgtraject of een ernstige aanhoudende psychische stoornis zoals een psychotische stoornis. PsyQ EDIT biedt hulp om risicofactoren zoals riskante denkstijlen te veranderen en verdere sociaal-maatschappelijke onttakeling te voorkomen.

Contra-indicaties

Mensen die al een ernstige psychische stoornis zoals een psychose hebben ontwikkeld en jongeren onder de 16 jaar en volwassenen van 36 jaar en ouder komen niet in aanmerking voor hulp bij PsyQ EDIT.

Hoe wordt bepaald of een patiënt in aanmerking komt?

Na aanmelding bij PsyQ EDIT, Indigo en Brijder wordt eerst de Ervaringenlijst afgenomen, die buitengewone ervaringen in kaart brengt die een risicofactor vormen. Als er sprake is van een verhoogde score (6 of hoger), wordt er een gestructureerd interview afgenomen (CAARMS). Op basis hiervan wordt een uitspraak gedaan over een mogelijk verhoogd risico op het ontwikkelen van een eerste psychose of ernstige psychische klachten in de toekomst. Wanneer dat het geval is, dan komt de patiënt in aanmerking voor een behandeling door PsyQ EDIT. Mensen die geen risico lopen om een eerste psychose te ontwikkelen, krijgen de behandeling voor de aanmeldklacht. En mensen die een psychotische stoornis hebben, worden doorverwezen voor verdere diagnostiek naar het Centrum Eerste Psychose van Parnassia.

DSM V classificatie

Bij PsyQ EDIT wordt gewerkt met een prognostisch risicoprofiel (At Risk Mental State). Daarnaast heeft de patiënt een aanmelddiagnose die niet in het psychosespectrum valt

Waar bestaat de diagnostiek uit?

Patiënten beginnen met het invullen van de Ervaringenlijst. Dit is een korte vragenlijst van 16 vragen over buitengewone ervaringen. Wanneer patiënten hier hoge op scoren en problemen ervaren in het sociaal maatschappelijk functioneren dan volgt een gestructureerde interview. Bij patiënten waarbij sprake is van een risico, volgt uitgebreid diagnostiek naar psychische klachten, cognitieve tendensen, opvattingen over de klachten, sociaal functioneren, traumageschiedenis en hechtingstijl en ervaren kwaliteit van leven. Er wordt met de patiënt een gepersonaliseerde casus formulering opgesteld en met behulp van een doelenlijst een behandeltraject voorgesteld.

 

Hoe onderscheidt dit zich van reguliere diagnostiek?

De diagnostiek is specifiek gericht op het inschatten van het verhoogde risico op het ontwikkelen van een eerste psychose of ernstige psychische klachten in de toekomst. Het brengt alle symptomen, stoornissen en risicofactoren in kaart.

Hoe intensief is deze voor de patient?

De Ervaringenlijst is een vragenlijst met 16 vragen. Het invullen hiervan duurt enkele minuten. Het CAARMS-interview duurt 45 tot 75 minuten. De aanvullende diagnostiek voor patiënten met een At Risk Mental State is 90-120 minuten.

 

Welke instrumenten worden er gebruikt bij diagnostiek?

De Ervaringenlijst (PQ-16), CAARMS, SCID, DACOBS, PAM, SDS, CTQ, EK-10, SOFAS.

Behandeling
Ambulant
Beschrijving

De patiënten die EDIT Haaglanden behandelt, zijn al in zorg voor de behandeling van uiteenlopende psychische stoornissen bij andere afdelingen van PsyQ en andere zorgbedrijven van de Parnassia Groep. Zij hebben daarnaast een risicoprofiel om in de nabije toekomst een psychose te ontwikkelen of langdurige zorg nodig te hebben vanwege de hoeveelheid psychische klachten. Alle patiënten blijven in behandeling bij de afdeling waar ze als eerste in behandeling zijn gekomen. EDIT Haaglanden biedt een aanvullende behandeling, specifiek gericht op risicofactoren en milde psychotische klachten. Het behandelaanbod bestaat uit psycho-educatie, cognitieve gedragstherapie, en cognitieve training gericht op uitleggen en verklaren van bijzondere ervaringen en de effecten van cognitieve tendensen.

Naam en beschrijving
Temstem
Doelgroep

Patiënten met waarnemingsstoornissen (auditieve en verbale hallucinaties).

Methodiek

De Temstem is een app. Patiënten kunnen meedoen met de Temstem-trial, waarbij onderzocht wordt of de Temstem-app effectief is in het verminderen van lijdensdruk bij patiënten met auditieve en verbale hallucinaties.

Naam en beschrijving
CBT At Risk Mental State
Doelgroep

Patiënten met een At Risk Mental State en 3 tot 7 multimorbide stoornissen.

Methodiek

Psycho-educatie, cognitieve training en cognitieve gedragstherapie bij At Risk Mental State aangevuld met traumabehandeling, relatiegesprekken, behandeling van comorbide stoornissen die niet de aanmeldstoornis vormen. Bij deze behandeling is er sprake van wekelijkse behandelsessies en huiswerkopdrachten en varieert in duur tot 25 sessies.

Beoogde effecten

Afname psychopathologie en risicofactoren zoals buitengewone ervaringen en verbeteren van het sociaal en maatschappelijk functioneren.

Effectiviteitsonderzoek

Cognitieve gedragstherapie bij patiënten die een verhoogd risico lopen op een psychose is effectief gebleken in gecontroleerde effectstudies. Er is nog weinig onderzoek gedaan naar de effecten in de klinische praktijk. EDIT Haaglanden onderzoekt de effecten van deze behandeling in een naturalistische cohort. Daarbij leggen zij vast welke behandelonderdelen aangeboden worden (bijvoorbeeld psycho-educatie, metacognitieve-training, cognitief therapeutische interventies, gedragsmatige interventies) en op welke comorbide stoornissen (zoals PTSS) of mechanismen (zoals slapeloosheid) geïntervenieerd wordt door therapeuten.

 

Uitstroomcriteria

EDIT Haaglanden heeft de volgende uitstroomcriteria:

  • Verhoogd risico op (pré-)psychose is afgenomen. Het behandeltraject bij EDIT eindigt en de patiënt wordt verder behandeld voor zijn aanmeldklacht;
  • Aanhoudende milde psychotische klachten (na 9 maanden), maar de patiënt ervaart beperkte lijdensdruk en de psychische problemen waarvoor de patiënt zich in eerste instantie aanmeldde zijn verminderd;
  • Transitie naar een eerste psychose: in samenspraak met het Centrum Eerste Psychose (CEP) wordt een gezamenlijk behandelplan opgesteld.
Waar worden patiënten naar door- of terugverwezen?

Als er geen sprake meer is van een verhoogd risico of verminderde lijdensdruk, blijft de patiënt in behandeling bij de afdeling voor zijn aanmeldklacht. Wanneer er sprake is van een transitie naar een eerste psychose wordt er in samenspraak met het Centrum Eerste Psychose (CEP) een gezamenlijk behandelplan opgesteld. Mogelijk blijft de patiënt alsnog in zorg bij EDIT.

 

Is er een terugval aanbod?

Als de patiënt binnen een half jaar opnieuw last heeft van buitengewone ervaringen, kan de behandeling weer worden opgestart. Wanneer dit later dan een half jaar na het afsluiten van de behandeling is, moet de patiënt zich opnieuw aanmelden bij PsyQ en zal er opnieuw diagnostiek plaatsvinden.

Met welk instrument wordt de uitstroom getoetst/vastgesteld?

Met het CAARMS interview.

Percentage waar patiënten na hoeveel tijd uitstromen

Alle patiënten worden na behandeling door EDIT Haaglanden verwezen naar hun regiebehandelaar voor hun aanmeldklacht. 

Hoe wordt een second opinion aangevraagd?

Behandelaren in de basis ggz, specialistische ggz en verslavingszorg kunnen bij EDIT een second opinion aanvragen om de psychotische klachten in kaart te brengen en deze te plaatsen op de psychose dimensie (milde psychotische klachten of een floride psychose). Dit gebeurt aan de hand van de Ervaringenlijst, een CAARMS interview en zo nodig een volledig intake met een MINI-interview.

Naam
dr.
D.
(David)
van den Berg
Specialisatie

Vroegdetectie, vroegbehandeling, psychologische behandeling van psychose spectrum klachten en PTSS

Contactgegevens
Consultatie en adviesmogelijkheden voor verwijzers

Professionals in de basis ggz, specialistische ggz en verslavingszorg kunnen bij EDIT Haaglanden terecht voor consultatie en advies over vroegdetectie, het gebruik van de CAARMS, het plaatsen van klachten op de psychose-dimensie en interventies bij subklinische psychotische klachten.

Beschrijving doelstelling zorgaanbod

De doelstelling van EDIT Haaglanden is het voorkomen van een eerste psychotische episode door middel van het verminderen van lijdensdruk van buitengewone ervaringen en het voorkomen van een langdurig psychiatrisch zorgtraject door het verbeteren van sociaal en beroepsmatig functioneren.

Bij welk % van de patiënten is dit doel bereikt?

Bij 84% van de patiënten wordt dit doel bereikt.

Hoe wordt dit gemeten?

Dit wordt gemeten aan de hand van de verschilscore tussen de beginmeting van de CAARMS en SOFAS en de eindmeting van de CAARMS en SOFAS.

Beschrijving klinische effecten van het zorgaanbod

Er is sprake van een significante afname in lijdensdruk ten aanzien van de psychotische klachten. Daarnaast is er sprake van een significante verbetering van sociaal en maatschappelijk functioneren na afloop van de behandeling.

Met welk instrument worden de effecten gemeten
  • De Comprehensive Assessment of At Risk Mental State (CAARMS): dit is een gestructureerd interview waarmee kan worden bepaald of iemand voldoet aan de criteria voor ‘At Risk Mental State’. Dit instrument heeft drie globale uitkomsten: Psychtisch, At Risk Mental State, of geen verhoogd risico.
  • De Sheehan Disability Scale (SDS): dit is een semi-gestructureerd interview waarbij de patiënt op een tien-puntschaal aangeeft in welke mate werk/school, sociale leven en thuis leven, en verantwoordelijkheden rondom het gezin de afgelopen week zijn verstoord door ervaren psychotische klachten. Er wordt tevens gevraagd naar hoeveel dagen gedurende de afgelopen week de patiënt school/werk heeft gemist of verantwoordelijkheden thuis niet heeft kunnen uitvoeren, en hoeveel dagen de productiviteit van de patiënt was verminderd, ondanks wel naar werk/school te zijn gegaan.
  • De Social and Occupational Functioning Assessment Scale (SOFAS): dit is een instrument dat het sociaal en beroepsmatig functioneren van de patiënt meet.
  • De EK-10: dit is een kort screeningsinstrument voor comorbide depressieve en angststoornissen en individuele angststoornissen.
  • De DACOBS: dit is een zelfrapportage vragenlijst waarmee cognitieve problemen en tendensen in kaart worden gebracht. Het instrument heeft zeven subschalen: overhaast conclusies trekken, opvattingen-inflexibiliteit, selectieve aandacht voor gevaar, externe attributie bias, sociale cognitie beperkingen, subjectieve cognitieve beperkingen en veiligheidsgedrag.
  • De CTQ: dit is een zelfrapportage vragenlijst met 28 items die de ernst van emotionele, fysieke en seksuele mishandeling en emotionele en fysieke verwaarlozing tot de leeftijd van zeventien jaar in kaart brengt.
  • De PAM: dit is een zelfrapportage vragenlijst waarmee de meest dominante hechtingsstijl in kaart wordt gebracht.
Met welke frequentie

Voor en na de behandeling door EDIT Haaglanden.

Resultaten in percentages of aantallen
Hersteld 64%
Verbeterd 20%
Onveranderd 12%
Verslechterd 4%

 

Hoe wordt de zorg door de patiënt en/of naaste ervaren?

De KLANT is een zelfrapportage vragenlijst die de klanttevredenheid van patiënten over hun EDIT-behandeling meet. De zorg van de afdeling wordt gemiddeld gewaardeerd met rapportcijfer 8 door patiënten (of indien van toepassing diens omgeving). Hierbij wordt gevraagd om een rapportcijfer betreffende de manier waarop er met de problemen wordt omgegaan (8,5), het effect of resultaat van de behandeling (7,5), de behandelaar of therapeut met wie het meeste contact is geweest (8,5) en of de instelling zou worden aangeraden bij iemand die problemen of klachten heeft (8,4).

Naam
prof. dr.
M.
(Mark)
van der Gaag
Specialisatie

Bijzonder hoogleraar 'Cognitieve gedragstherapie bij psychotische stoornissen’ aan de vakgroep klinische psychologie van de Vrije Universiteit Amsterdam.

Naam
dr.
D.
(David)
van den Berg
Specialisatie

Effectviteits- en werkingsmechanismen-onderzoek op het gebied van vroegdetectie en vroegbehandeling, psychologische behandeling van psychose, posttraumatische stress in psychose, en betekenisgedreven GGZ innovatie.

Naam
dr.
E.D.A.
(Esther)
van Duin
Specialisatie

Expertise in de koppeling tussen neurowetenschap en psychiatrie, (neurobiologische) risicofactoren voor psychose, ontwikkelingsstoornissen, psychische klachten bij genetische syndromen (22q11 deletie syndroom), stress en mindfulness. 

Contactgegevens
Beschrijving onderzoek

Onderzoek naar de associatie tussen subklinisch psychotische klachten, chroniciteit en zorgconsumptie aan de hand van prognostisch modeleren. Dit onderzoek wordt uitgevoerd om het bestaande prognostische profiel verder uit te breiden. Door een specifieker prognostisch profiel wordt het mogelijk om eerder in te schatten welke patiënten een hoger risico lopen op chronische psychische problematiek en chronisch zorggebruik en kan deze groep eerder passende hulp geboden worden om chronisch beloop te voorkomen.

Verwachte einddatum
2021
Naam hoofdonderzoeker
Mark van der Gaag
Beschrijving onderzoek

Het herijken van de PQ-16. De PQ-16 is een kort instrument dat in combinatie met de CAARMS wordt gebruikt bij het vaststellen wie mogelijk een verhoogd risico heeft op het ontwikkelen van een eerste psychose. Eerder onderzoek heeft gewezen op een cut off score van 6 of hoger. Dit leidt tot een correcte classificatie op de CAARMS in 44% van de gevallen met hoge specificiteit en sensitiviteit. Dit onderzoek word uitgevoerd om de cut off score van 6 te herijken.

Verwachte einddatum
2021
Naam hoofdonderzoeker
Helga Ising
Auteur(s)
van der Gaag, M., van den Berg, D. P. G., & Ising, H.K.
Tijdschrift
Schizophr Res, 203, 88-93
Datum
2019
Auteur(s)
Ising, H. K., Ruhrmann, S., Burger, N. A. F. M., Rietdijk, J., Dragt, S., Klaassen, R. M. C.,van der Gaag, M
Tijdschrift
Psychol Med, 46, 1839-1851
Datum
2016
Auteur(s)
van der Gaag, M., Smit, F., Bechdolf, A., French, P., Linszen, D., Yung, A.,Cuijpers, P.
Tijdschrift
Schizophr Res, 149, 56-62
Datum
2013
Beschrijving

Professionals van EDIT Haaglanden verzorgen veel voordrachten op nationale en internationale podia. Daarnaast verzorgen zij scholing en training van medewerkers van de Parnassia Groep alsmede aan collega ggz- instellingen. De afdeling heeft van ZonMw een subsidie ontvangen om 17 collega ggz-instellingen te trainen in de diagnostiek en behandeling van de ARMS-doelgroep.

Titel presentatie
Latest developments of psychological psychosis prevention strategies in the Netherlands.
Naam professional
Mark van der Gaag en Helga Insing.
Datum
09-10-2018
Naam en plaats congres
IEPA 11th International Conference on Early Intervention in Mental Health – Prevention and Early intervention: Broadenin

Ervaring van patiënten/naasten

Toen ik uitleg kreeg over mijn bijzondere ervaringen, werd voor mij alles duidelijk

"Ik (vrouw, 28 jaar) en heb heel lang gelopen met het idee dat ik schizofrenie aan het ontwikkelen was tot ik EDIT leerde kennen. Ik heb in het verleden een hele nare gebeurtenis meegemaakt waardoor ik een negatieve spiraal terecht kwam. Hulp, dat zocht ik niet op dat moment. Ik dacht 'het lukt me allemaal wel'. Totdat ik steeds meer dingen meemaakte, toen was het klaar en werd het tijd voor hulp. Ik had last van stemmen in me hoofd en dan voornamelijk me eigen stem. Ik had gedachtes waarvan ik dacht dat andere me konden horen dus werd hierdoor paniekerig en ging mij afzonderen van mensen. Dacht bij me zelf dat ik geestelijk gek werd schizofrenie aan het ontwikkelen was. Heb hier een hele poos meegelopen tot ik kennis had gemaakt met EDIT.
Toen ik uitleg kreeg over mijn bijzondere ervaringen en over het werkboek, werd voor mij alles duidelijk. Hetgeen wat me altijd is bij gebleven uit het boek is: waar je het meest aan denkt of mee bezig bent, kun je dus blijven zien of horen zodra je er nuchter na gaat kijken werkt je hersenen ook anders en dan kun je dingen beter begrijpen. Maar op het moment dat je niet weet wat er gaande is met je zelf en niet weet waar het vandaan komt kun je dus angstig worden en paniekerig.

Ik heb een zware periode gehad reeds. Mijn bevalling liep niet zoals ik had gedacht ook mijn zwangerschap niet. Toen ik eenmaal thuis was met mijn dochtertje kwam ik weer in een dal terecht en begon ik weer gedachtes te krijgen. Op dat moment was ik niet bang of dacht ik niet meteen dat ik een geestelijke ziekte aan het ontwikkelen was, maar dacht meteen aan het werkboek en toen kon ik het direct weer afsluiten. 

Voordat ik met EDIT in aanraking kwam, heb ik wel eens gedacht dat ik niet oke was en gek aan het worden was. Maar ik ben zo dankbaar geweest voor de uitleg en het werkboek. Dit heeft me zoveel zekerheid gegeven en ook geleerd hoe ik er mee om moet gaan soms als ik me zelf even niet meer weet kan ik terug vallen op het werkboek!"

Ik was erg achterdochtig en angstig

"De klachten waarmee ik begon aan CGT bestonden uit erg achterdochtig zijn, angstig zijn, het vermijden van bepaalde plekken, slecht slapen en geïrriteerd zijn. Door CGT toe te passen en daar wekelijks mee aan de slag te zijn gegaan, heb ik veel inzicht gekregen in mijn eigen handelen. Zo weet ik nu dat ik mijzelf angsten heb aangepraat, en groter heb gemaakt dan dat ze realistisch gezien waren. Ik heb geleerd dat mijn beveiligingsmechanisme juist er voor heeft gezorgd dat mijn angsten in stand zijn gebleven, maar door mijzelf uit te dagen, over grenzen te gaan en dan merken dat het goed gaat, heeft er voor gezorgd dat ik mijn angsten sneller kwijt kon raken. Voor CGT werden mijn acties gestuurd door mijn gevoel. Ik was angstig, dus deed ik bepaalde dingen maar niet. CGT heeft mij bewust gemaakt van de angst en mijn reactie daarop, waardoor ik nu veel meer inzicht in mijn eigen handelen heb gekregen. Voorheen had ik het gevoel geen controle te hebben over mijn reactie in een bepaalde situatie, maar nu ik meer inzicht heb in mijn handelen, heb ik juist meer controle gekregen."

Back to top